NPB: Asielwetten vragen politie de wet te overtreden
Het strafbaar maken van aanwezigheid in Nederland zonder geldige verblijfsdocumenten stelt de politie voor een onmogelijke, onwenselijke en onwettelijke taak. Die waarschuwing gaf NPB-voorzitter Nine Kooiman vanavond in EenVandaag, in reactie op het aannemen van twee nieuwe asielwetten door de Tweede Kamer. Na de zomer kunnen de wetten alsnog verworpen worden door de Eerste Kamer.
Voor de bühne
Mensen die gevlucht zijn uit hun land maar in Nederland geen verblijfstatus hebben gekregen zijn onrechtmatig in Nederland. Hun verblijf wordt ook wel illegaal genoemd. Teruggaan naar het land van herkomst is niet altijd mogelijk, toch wordt het – als het aan een meerderheid van de Tweede Kamer ligt – voor hen illegaal om in Nederland te verblijven.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten noemt de asielwetten ‘een slecht toneelstuk’, ‘voor de bühne’ en stelt dat ‘Nederland hier niets mee opschiet’. Dit zijn uitspraken van Mark Boumans, burgemeester van Doetinchem en portefeuillehouder asiel van de VNG. Hij voegt nog toe dat ‘ambtenaren, agenten, huisartsen allemaal gewetensbezwaren krijgen.’
‘Dit gaat mij te ver’
De NPB bevestigt dat. Voorzitter Nine Kooiman: ‘Als je op basis van huidskleur mensen moet gaan oppakken, dan zeggen politiemensen: ‘Dit gaat mij te ver. Dan moet ik afstappen van een grondwettelijk beginsel.’ Want hoe kan je zien of iemand illegaal is? Op basis van huidskleur? Dat kan niet, want dan ga je in tegen de Grondwet.’
Kooiman doelt op artikel 1 van de Grondwet, dat discriminatie verbiedt en stelt dat ‘iedereen die zich in Nederland bevindt, in gelijke gevallen gelijk behandeld moet worden.’ Omdat je niet aan iemand kunt zien of hij of zij geldige verblijfspapieren heeft, zal een agent over (moeten) gaan tot selectie op huidskleur of etniciteit. Dat mag niet omdat het ongelijkheid tussen mensen veroorzaakt.
‘Onnodig politiecapaciteit rondpompen’
Daarnaast legt Kooiman uit dat het extra inzet van politie vraagt om mensen zonder geldige verblijfsstatus aan te houden. Inzet die niet beschikbaar is en ook niet altijd zin heeft. ‘Het feit is nu eenmaal dat mensen die geen verblijfstatus hebben gekregen niet allemaal terugkeren naar het land van herkomst.’
Dat komt vaak doordat ze niet de juiste papieren hebben of het land van herkomst om andere redenen niet meewerkt, legt ze uit. ‘Op het moment dat iemand een strafbaar feit pleegt of overlast veroorzaakt, houden wij diegene aan. Maar als het verblijf zelf strafbaar wordt, ga je helemaal onnodig politiecapaciteit rondpompen.’
Hulpverlenende taak
Volgens Kooiman raakt een op het laatste moment toegevoegd artikel ook aan het politiewerk. Dat gaat erover dat mensen die hulp verlenen aan mensen zonder verblijfstatus ook strafbaar zouden zijn. Er is veel onduidelijkheid over wat onder hulp wordt verstaan, maar voor Kooiman raakt het aan de hulpverlenende taak die de politie heeft.
‘In de Politiewet staat dat ook agenten hulp verlenen bij een ongeluk, overval of bedreiging. Dan helpen wij en gaan we niet eerst om papieren vragen. Van politiemensen wordt nu gevraagd de wet te overtreden.’