Bonden: hoger politiebudget pure noodzaak vanaf 2026

De financiële positie van de Nationale Politie is eigenlijk al instabiel zolang het korps bestaat. Je zou kunnen zeggen dat een (te) strakke budgettaire afstelling in haar genen zit. De overgang van 26 regiokorpsen naar één landelijk korps werd immers (ook) gezien als een bezuinigingsoperatie. De NPB waarschuwde er destijds al voor dat het vooraf alvast inboeken van efficiencywinsten een problematische hypotheek legde op de nieuwe organisatie.  

Rode cijfers
In haar eerste jaar als korpschef heeft Janny Knol het initiatief genomen om de begroting van de Nationale Politie grondig te laten doorlichten. De uitkomst was onthutsend: het toegekende politiebudget voor 2025 zou aan het eind van dit jaar opnieuw zorgen voor rode cijfers, om precies te zijn een tekort van ongeveer 800 miljoen. 

Kostenbeheersing
Een paar weken geleden werd bekendgemaakt dat de korpsleiding erin geslaagd was het dreigende tekort in 2025 ‘weg te werken’. Dat was gelukt door bezuinigingen door te voeren op het gebied van huisvesting, ICT-contracten en -systemen, HRM en ondersteuning van personeel. Helaas bleek daarmee slechts één sluitende begroting te zijn gerealiseerd. Voor 2026 is een nieuw tekort van 43 miljoen te verwachten, dat daarna kan oplopen tot maximaal 300 miljoen per jaar.

Verdere kostenbeheersing
Minister Van Weel heeft de Tweede Kamer laten weten dat het korps ook het berekende tekort van 43 miljoen in 2026 kan voorkomen door verdere kostenbeheersing. Het gaat daarbij om maatregelen die ‘de operationele slagkracht van de politie niet zullen raken’. De echte uitdaging wordt volgens de demissionaire bewindsman het voorkomen dat vanaf 2027 de kosten opnieuw het jaarbudget zullen overschrijden in de richting van 300 miljoen per jaar.

Verontruste reacties
De woorden van Van Weel over de kostenbeheersing in 2025 en 2026 werden niet door iedereen als geruststellend ervaren. Zowel de gezamenlijke regioburgemeesters als de politiebonden en de Centrale Ondernemingsraad van het korps stuurden de Tweede Kamer een brandbrief over deze ontwikkeling.

NPB-voorzitter Nine Kooiman: ‘In beide brieven wordt erop aangedrongen de realiteit onder ogen te zien. Er is structureel meer belastinggeld nodig om het prestatievermogen van de politie op peil te houden. Cruciaal op dat gebied is een verantwoord en overtuigend HR-beleid – inclusief aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, doortastende personeelszorg (bijvoorbeeld op PTSS-gebied) en fatsoenlijke mogelijkheden voor vervroegde uittreding van fysiek en mentaal versleten collega’s.’

Ondersteuning niet afschalen
Kooiman liet de Tweede Kamer weten te verwachten dat de voorgespiegelde kostenbeheersing in 2026 de slagkracht van de politie hoe dan ook zal aantasten. ‘Volgens de minister is er nog wel financiële ruimte te winnen door de overbezetting binnen de niet-operationele sterkte (NOS) terug te dringen. Daarmee miskent hij volgens de bonden en de COR het belang van een gedegen ondersteuning voor de kwaliteit van het uitvoerende politiewerk. De politie kan veel, maar niet zonder ondersteunend personeel. Een inperking van de huidige NOS kan niet zomaar, anders heeft het wel degelijk binnen de kortste keren een negatieve invloed op het werk van de basisteams en de recherche. Dat geldt ook voor het overhaast sluiten van een politiebureau om de begroting maar sluitend te krijgen. Dat is een moeilijk terug te draaien besluit, dat wel blijvende invloed kan hebben op de kwaliteit, zichtbaarheid en nabijheid van de politie – die de minister zo belangrijk zegt te vinden.’

Gewoon aanvullen
Kooiman hield de Kamer voor dat het beter zou zijn als het verwachte tekort van 43 miljoen in 2026 gewoon wordt aangevuld door het demissionaire kabinet-Schoof. Om te beginnen zou minister Van Weel kunnen besluiten tijdelijk toegekende (incidentele) bedragen in de begroting om te zetten in vaste (structurele) bedragen. Een noodverband dat zorgt voor de tijd en rust om zorgvuldige (politieke) besluiten te nemen over de financiële positie van het korps.

Minister Van Weel reageerde nog diezelfde middag op het voorstel van de NPB. Hij liet de Tweede Kamer weten tot deze omzetting bereid te zijn, maar volgens hem was er in de begroting van het korps maar één tijdelijke voorziening die daarvoor in aanmerking kwam. Dat was het geld dat hij eenmalig beschikbaar had gesteld voor het ontwikkeling van AI-toepassingen binnen de politie: 10 miljoen voor 2026 en 15 miljoen voor 2027.

Geen bezuinigingen
Kooiman: ‘De minister vindt het vervelend dat we het hebben over bezuinigingen op de politie. Daar is volgens hem geen sprake van. Het politiebudget is immers in zeven jaar tijd gestegen van 5,5 naar 8 miljard. In zijn ogen is het de normaalste zaak van de wereld dat het korps organisatorisch moet passen in het financiële jasje dat hem door de politiek ter beschikking is gesteld. Hij wil geen groter jasje aanbieden uit angst het korps aan te moedigen nog verder te groeien. Zou hij zich realiseren dat zijn voorganger Ivo Opstelten precies het omgekeerde heeft gedaan? Die liet de Nationale Politie in 2013 een te krap jasje aanmeten in de hoop het korps aan te moedigen af te slanken totdat het jasje paste.’

Afwentelen op de medewerkers
Wat de NPB betreft is het tijd om een team deskundige kleermakers zorgvuldig te laten vaststellen welk financieel jasje vanaf 2027 passend is om de Nederlandse politieorganisatie met al zijn nieuwe taken en verplichtingen te voorzien van een stabiele meerjarige begroting en daardoor van een stabiel prestatievermogen. Dat zou een eind kunnen maken aan een lange traditie in Nederland: te weinig geld beschikbaar stellen voor de politie en de gevolgen daarvan afwentelen op de medewerkers. Uit liefde voor hun vak en uit collegialiteit zijn die immers vaak bereid een tandje bij te zetten, ook al levert dat niet of nauwelijks extra inkomen op en ook al gaat het ten koste van hun veiligheid en gezondheid.

Efficiency-mythe doorgeprikt
Kooiman: ‘Het heeft 12,5 jaar geduurd, maar nu is de efficiency-mythe dan toch doorgeprikt. De rek is eruit. De gratis bier-opties zijn uitgespeeld. Politiek, negeer de demissionaire fase waarin we de afgelopen maand zijn beland en doe wat mogelijk en noodzakelijk is. Zorg voor een stabiele politiebegroting in 2026 en investeer daardoor in de kwaliteit van het politiewerk in de breedste zin van het woord.’