Bonden: geen waarnemers bij preventief fouilleren

Het getoonde wantrouwen heeft niet alleen de Amsterdamse politiemensen ‘onaangenaam verrast’. Ook elders in het land wordt gevreesd dat deze maatregel een voorbode is van meer bestuurlijke controle op het doen en laten van de politie, melden de voorzitters van de politiebonden.

Hieronder de tekst van hun brief aan burgemeester Halsema, korpschef Henk van Essen en eenheidschef Frank Paauw.

------------------------------------

Geachte burgemeester Halsema,

Afgelopen week werden onze collega’s van de eenheid Amsterdam zeer onaangenaam verrast door informatie, die via de pers naar buiten is gekomen over het onderwerp ‘waarneming bij preventief fouilleren’.

Als burgemeester van de gemeente Amsterdam, met in uw portefeuille ‘openbare orde en veiligheid’, is het u bekend dat er binnen uw gemeente een groot probleem speelt op het gebied van het voorhanden hebben van wapens bij burgers in uw gemeente. Niet voor niets is er vanuit de politie al jarenlang aangedrongen om het bestuurlijk mogelijk te maken dat er preventieve fouilleringen plaats kunnen vinden in de gemeente Amsterdam. Dat heeft altijd gestuit op weerstand vanuit uw gemeenteraad. En die weerstand is er volgens berichtgeving nog steeds.

Honderden waarnemers
Nu wordt het vanaf 1 september door u toegestaan, dat het preventief fouilleren middels een pilot eindelijk plaats kan vinden, mits er onafhankelijke waarneming plaats zal vinden. Hierbij wordt gedacht aan 2 waarnemers bij elke preventieve fouilleringsactie. Inmiddels hebben, als de berichtgeving juist is, enkele honderden personen zich daarvoor aangemeld.

Wantrouwen
Door uw besluit voelen onze collega’s in de eenheid Amsterdam zich onrecht aangedaan. Wij onderschrijven een goede verstandhouding en wisselwerking tussen het openbaar bestuur, het college van B&W, u als verantwoordelijke voor de openbare orde en veiligheid en ‘de politie’, onze collega’s. Deze verstandhouding dient gebaseerd te zijn op ‘vertrouwen’ en ‘respect’ voor elkaar. Door dit besluit worden deze basisprincipes aangetast. Er is geen sprake meer van ‘vertrouwen’, maar van ‘wantrouwen’.

Het betreft hier het schenden van het vertrouwensbeginsel. In diverse steden in Nederland wordt al geruime tijd preventief gefouilleerd. Het is een zwaar middel, wat niet zomaar kan worden ingezet. De politie is een uitvoeringsorganisatie met hoge opleidingseisen en geniet veel vertrouwen van de burger.

Precedentwerking
Bij deze fouilleringsacties kunnen burgers bij klachten terugvallen op een groot aantal instanties (ombudsman, gemeente, VIK). Bij deze fouilleringsacties zijn zelden klachten geweest van burgers. Hiernaast worden deze acties veelal gefilmd door burgers en bedient de politie zich van body-cams en ander cameratoezicht (b.v. metrostations). Waarom dan toch op voorhand dit wantrouwen vanuit de gemeenteraad? In het debat en gesprekken kwam naar voren de mogelijkheid van etnisch profileren. Dit suggereert dat men zonder aanleiding uitgaat van het niet professioneel optreden van politiemensen. Dit raakt politiemensen enorm en geeft de verkeerde suggestie naar de burgers. Hiernaast speelt de mogelijke precedentwerking. Politiemensen in Nederland denken niet dat het hiermee stopt.

Het werkelijke probleem
Door de gemeenteraad wordt hierbij de ‘etnisch profileren kaart’ getrokken, waardoor er blijk van wordt gegeven geen vertrouwen te hebben in een neutrale, onbevooroordeelde opstelling van onze collega’s. En hiermee wordt gelijk de aandacht afgeleid van het werkelijke probleem namelijk het onbevoegd voorhanden hebben van wapens op de openbare weg. Een ongewenste situatie, waar al jaren ‘paal en perk’ aan gesteld moet worden, maar tot nu toe onvoldoende is gedaan.

Door deze opstelling wordt juist de aandacht gelegd op de wijze van controleren, het wantrouwen wordt aangewakkerd en aan de vakbekwaamheid van onze collega’s wordt door uw besluit getwijfeld.

‘Ernstig teleurgesteld’
Collega’s ervaren deze opstelling als een gebrek aan vertrouwen in hun vakmanschap. Door deze houding en opstelling jegens onze collega’s van de eenheid Amsterdam zijn wij dan ook, op zijn zachts gezegd, ‘ernstig teleurgesteld’. Mocht dit besluit om over te gaan tot het aanstellen van bovengenoemde waarnemers stand houden, dan zullen wij deze zeker monitoren en sluiten wij nadere acties niet uit.

Vanzelfsprekend zijn wij, als vakbondsvoorzitters, gaarne bereid om in een persoonlijk gesprek deze brief aan u nog nader toe te lichten, zo daar behoefte aan mocht zijn.

------------------------------------------

REACTIE BURGEMEESTER HALSEMA

Laatste nieuws: burgemeester Halsema heeft per ommegaande gereageerd op de brief van de voorzitters van de politiebonden, mede namens hoofdofficier van justitie René de Beukelaer en politiechef Frank Paauw. In haar brief benadrukt ze dat de leden van de Amsterdamse Driehoek een ‘groot vertrouwen hebben in het vakmanschap van de politie en enkel waardering voor de agenten die dagelijks hun persoonlijke veiligheid in de waagschaal stellen om de veiligheid van onze stad te vergroten.’

Dat kan volgens de burgemeester heel goed samengaan met het besluit om burgers (tijdelijk) in de gelegenheid te stellen ‘kennis te nemen van de wijze waarop agenten hun werk – in dit geval de gerichte wapencontroles – uitvoeren. Het is juist van belang dat burgers kunnen waarnemen hoe zorgvuldig de politie hierin opereert.’

Halsema onderstreept dat het organiseren van waarnemers bij de proef met de wapencontroles de uitkomst is van een lange politieke strijd binnen het Amsterdamse gemeentebestuur. De Driehoek is met deze wens van de gemeenteraad meegegaan om de weerstand tegen de proef te overwinnen en daardoor het uitzicht op een blijvende terugkeer van de mogelijkheid tot preventief fouilleren door de Amsterdamse politie te behouden.

--------------------------

KLIK HIER voor de brief van de voorzitters van de politiebonden.

KLIK HIER voor de reactie van burgemeester Halsema namens de Amsterdamse Driehoek.