Blijft de politie de dupe van politieke trots?

Voor alle duidelijkheid: het helpen waarmaken van het recht op vrije meningsuiting en het recht op demonstratie is een taak die politiemensen waardevol vinden en uiterst serieus nemen. Als ze zo’n klus te doen krijgen, dan proberen ze hem ook zo goed, veilig en zo onafhankelijk mogelijk te doen. Maar de toenemende inzet voor het begeleiden van protestacties begint te wringen. De agenten willen weer de wijk in, boeven vangen, er zijn voor de burger. Dat reguliere werk blijft nu te veel liggen. 

Onderbezetting
De Nationale Politie kampt namelijk al een paar jaar met een forse onderbezetting van de personeelsformatie, die nog minstens vier jaar gaat duren. Het gevolg is dat de politie minder in de wijken kan zijn, er veel zaken op de plank blijven liggen en aangiftes langer moeten wachten op behandeling of helemaal niet in behandeling worden genomen. Minstens net zo zorgelijk zijn de gevolgen van de ongekend hoge werkdruk voor de huidige medewerkers. Zij werken op het randje van overbelasting, mede doordat het steeds lastiger is geworden om verlof op te nemen. Velen hebben het gevoel dat ze bezig zijn een marathon te lopen waar maar geen einde aan komt. 

Geen buffers meer
In die situatie is het extra inzetten van collega’s om elders in het land de openbare orde te handhaven tijdens een protestactie bijna niet meer op te vangen. De politie heeft geen buffers meer op dat gebied, alle hulptroepen worden al voortdurend benut, het is op. 

Als de politie wordt gevraagd een dergelijke grote demonstratie van XR te begeleiden en daarbij ook uitvalswegen vrij te houden, dan zijn daarvoor ruim 450 mensen nodig, die 10 uur weggetrokken worden van hun reguliere taken. En dan hebben we het nog niet over de inzet van materieel, zoals het afzetten van het ADO-parkeerterrein voor een recherche straat, en tien HTM-bussen. 

Politieke druk zetten
Op zaterdag 9 september zal Extinction Rebellion voor de achtste keer de A12 in Den Haag blokkeren. Een actie die daarna dagelijks zal worden herhaald. Het is bekend waarom telkens voor de Utrechtsebaan wordt gekozen: die ligt precies tussen de tijdelijke Tweede Kamer en het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Dat zijn de twee instanties waarop de klimaatactivisten politieke druk willen uitoefenen om hun doel te bereiken: de afschaffing van de subsidies voor de fossiele industrie. 

Klappen opvangen
Tot nu toe heeft de politiek geen enkele keer thuis gegeven als Extinction Rebellion door een blokkade op de A12 aan de deuren van politiek Den Haag rammelde om gehoord te worden. De enige personen die de actievoerders tegenover zich zagen opduiken waren politiemensen. Om uiteindelijk diezelfde A12 (keer op keer) weer vrij te vegen. De frustratie daarover neemt toe, dat merken wij als politievakbond als geen ander. Steeds vaker moet de politie letterlijk de klappen voor de politiek opvangen. 

Naar buiten komen
Dat is op zich logisch, want de politie is de uitvoerende macht van de politiek en dus het gezicht van de beslissende macht. Maar die zit toch echt een deur verder. En die deur is tot nu toe potdicht gebleven. Het zou dus wel fijn zijn als de politiek op zaterdag 9 september over zijn trots heen stapt en wel naar buiten komt om het gesprek aan te gaan met de daar verzamelde burgers die zo graag door hen gehoord en begrepen willen worden. 

Deze oproep  zegt niets over de politieke visie van de schrijvers. Natuurlijk zijn onze leden een afspiegeling van de samenleving, ze hebben allemaal een mening. Maar de politie heeft een uniform aan en is onafhankelijk. Dit stuk komt dan ook niet met een politieke oplossing, want dat is niet aan ons of onze leden. De taak van de politie is letterlijk om waakzaam en dienstbaar te zijn en dat doen ze met grote overgave. 

Verbinding maken
De inzet van de politie om klimaatdemonstraties te begeleiden is water naar zee dragen en leidt alleen maar tot een nog hogere werkdruk binnen het toch al overbelaste korps. De politiek kan dat voorkomen door zijn deuren open te zetten, te luisteren naar de verontruste burgers en samen te kijken naar een oplossing.

Zorgplicht als werkgever
Maakt de overheid geen gebruik van deze mogelijkheid om onrust uit de maatschappij te halen, dan verzaakt hij ook zijn zorgplicht voor het politiepersoneel. Dezelfde overheid die van de politie eist dat de demonstranten niets overkomt en alles veilig en vreedzaam verloopt, toont zich dan kennelijk minder bezorgd over de (extra) risico’s die politiemedewerkers moeten lopen doordat hij blijft weigeren verbinding met de actievoerders te maken. 

Nine Kooiman,
bondssecretaris Nederlandse Politiebond 

Mede namens
Wim Groeneweg,
voorzitter ACP

Xander Simonis,
voorzitter ANPV

Miriam Barendse,
voorzitter Equipe